Tandsteen is de hardere vorm van tandplak. Tandplak is een kleverige substantie van bacteriën en suikers, die nog relatief makkelijk zelf te verwijderen is, maar met het hardere tandsteen is dat een heel stuk lastiger. Het is wél mogelijk om het zichtbare tandsteen zelf thuis te verwijderen – zoals we hieronder uitleggen – maar deze methode heeft beperkingen.
Tandsteen vormt zich ook onder het tandvlees. Dit type tandsteen leidt tot tandvleesontsteking en kan helaas alleen worden verwijderd door een tandarts of mondhygiëniste.
Kan je tandsteen thuis verwijderen?
Bij het verwijderen van tandsteen kun je het beste de hulp van een tandarts of mondhygiënist inschakelen, maar wellicht wil je tussen de afspraken door er zelf ook iets aan bijdragen. Je kunt het zichtbare tandsteen zelf verwijderen met een tandsteenhaakje:
- Voordat je zelf aan de slag gaat met een tandsteenhaakje, moet het tandvlees gezond zijn. Als je lichte tandvleesontsteking hebt, kunt je proberen om een paar dagen goed te flossen en te spoelen met mondwater dat chloorhexidine bevat. Als dit niet lukt, ga dan naar je tandarts.
- Gebruik vooral de vlakke kant van het tandvleeshaakje om het tandsteen voorzichtig weg te schmorapen. Wees zéér voorzichtig met het puntige uiteinde.
- Begin de schrapende beweging op de rand tussen het tandvlees en de tand. Mocht je uitschieten, dan beschadig je hierdoor niet het tandvlees. Het is ook beter omdat je zo geen tandplak en bacteriën richting het tandvlees “duwt”
- Gebruik eventueel tandplakverklikkers. Dit zijn tabletjes die het tandplak tijdelijk rood kleuren, waardoor het makkelijker is om het tandplak te verwijderen.
Besef ook dat een deel van de tandsteenvorming onder het tandvlees plaatsvindt. Dit kun je zelf niet verwijderen, en dit is ook de belangrijkste reden waarom je elke 6 maanden naar de tandarts moet. Als dit tandsteen niet verwijderd wordt, dan krijg je last van een horde aan gebitsproblemen, waaronder tandvleesontsteking en terugtrekkend tandvlees.
Hoe tandsteen de mondgezondheid beïnvloedt
Wanneer tandsteen zich ophoopt op de tanden en langs het tandvlees, worden de problemen alsmaar erger. Tandsteen zorgt voor een poreuze plek op uw tanden waar nog meer tandplak zich aan kan hechten. Als tandplak zich dus ophoopt, begint een cyclus waarbij tandplak aan tandsteen blijft plakken en er meer tandsteen ontstaat. Aangezien tandplak kan leiden tot aandoeningen als tandvleesproblemen en gaatjes, is het beter om deze cyclus van tandplak-tandsteen niet te laten ontstaan. Als tandsteen zich ophoopt rond de tandvleesranden, kan dit tandvleesontstekingen en bloedingen veroorzaken. Dit is gingivitis, het beginstadium van tandvleesontsteking. Tandsteen kan ook cosmetische problemen veroorzaken. Omdat tandsteen absorberend is, kan het snel vlekken opzuigen. Dit betekent dat het drinken van bepaalde dranken, zoals thee of koffie, uw tanden minder wit kan maken.
Symptomen van tandsteenvorming
Wanneer u probeert vast te stellen of u tandsteen heeft, zult u het waarschijnlijk merken aan hoe uw tanden aanvoelen. Tandsteen voelt aan als een ruwe substantie in de mond die u met poetsen alleen niet kunt verwijderen. Als tandsteen onder de tandvleesgrens komt, kan het zwellingen veroorzaken die kunnen bloeden. Tandsteen boven de tandvleesrand is geel of geelbruin van kleur en wordt groter als het niet wordt verwijderd. Onder de tandvleesrand kan het bruin of zwart zijn.
Manieren om tandsteenvorming te voorkomen
Zoals bij zoveel tandheelkundige problemen, ligt de oplossing meestal in preventie! In plaats van tandsteen door een tandarts te laten verwijderen, kunt u ook maatregelen nemen om te voorkomen dat u tandsteen krijgt:
- Poets uw tanden tweemaal per dag met een tandenborstel met zachte haren. Spoel niet met water; spuug de tandpasta uit, maar spoel de overige tandpasta niet weg met water. Tandpasta bevat bepaalde ingrediënten – zoals fluoride – die tijd nodig hebben om uit te werken.
- Omdat uw tandenborstel niet alle tand- en tandvleesoppervlakken kan bereiken, moet u ook één keer per dag flossen. Als u moeite heeft met traditioneel flossen, vraag uw mondhygiënist dan naar alternatieve hulpmiddelen, zoals interdentale borstels of ragers.
- Spoel uw mond na het flossen met mondwater met fluoride om alle bacteriën te verwijderen die u over het hoofd ziet.
Ook al heeft u uitstekende poets- en flosgewoonten, u moet toch regelmatig naar de tandarts voor controle. Tijdens deze afspraken zal de tandarts alle tandplak verwijderen die u thuis over het hoofd heeft gezien.
